تکامل و نوآوری معمولا توی قلمروی بهنام امکان مجاور اتفاق میفتن
چهار میلیارد سال پیش، اتمهای کربن با اولین انفجار در فضا پخش شدن؛ اما با آغاز زندگی این ذرات اتمی بهطور خودبهخودی نمیتونستن بهشکلهای مختلف پیچیدهای از حیات مثل یه سنجاب یا یه گل آفتابگردون دربیان.
قبل از هرچیز این اتمها اول باید بهشکل ساختارهای ابتدایی مثل مولکولها، پلیمرها، سلولها و سایر ارگانیسمهای اولیه درمیومدن. قدمبهقدم که جلوتر میرفتن، امکانات بیشتری برای ترکیبهای جدید اتمها بهوجود میومد و قلمروشون وسیعتر میشد. درواقع میتونستن شکلهای پیچیدهتری رو تشکیل بدن. بالاخره اینطوری شد که یه اتم کربن تونست در دلِ یه گل آفتابگردون ساکن بشه.
مشابه همین اتفاق رو میتونیم برای سایتی مثل ایبِی (ebay) تعریف کنیم. درواقع ایبِی توی دههی ۱۹۵۰ ایجاد نشد. اول باید یهنفر کامپیوتر رو اختراع میکرد، بعد به یه طریقی این کامپیوترها بههم وصل میشدن و بعدش یه شبکهی جهانی وب بهوجود میومد تا مردم بتونن اون دنیای مجازی متصل رو مرور کنن. درنهایت باید پلتفرمی ایجاد میشد که از پرداختهای آنلاین پشتیبانی کنه.
تکامل و نوآوری هر دو در حیطهی امکان بهوقوع میپیوندن. منظورم از حیطهی امکان چیه؟ منظور از این کلمه یعنی قلمرو امکانات موجود در لحظهی فعلی. جهشهای بزرگی که فراتر از این حیطهی امکان باشن، معمولا بهندرت اتفاق میفتن و اگه محیط هنوز برای اونا آماده نباشه، به شکست فوری محکوم میشن؛ مثلا اگه یوتیوب قرار بود توی دههی ۱۹۹۰ راهاندازی بشه، از اونجایی که نه اتصالات اینترنتی سریعی وجود داشت و نه نرمافزار موردنیاز برای دیدن ویدیوها دردسترس بود، مسلما تبدیل میشد به یه پروژهی شکستخورده و از کار میفتاد.
برتری چندگانهها توی نوآوری بهوضوح مشخص میکنه که چطوری قطعات و دانش موجود میتونه احیطهی امکان رو محدود کنه. منظور از چندگانه، وقتیه که یه ایده رو چندنفر بهطور مستقل ولی همزمان کشف میکنن.
حالا یه مثال برات میزنم تا مفهوم چندگانه رو بهتر متوجه بشی.
کارل ویلهلم شیل و جوزف پریستلی بهترتیب توی سالهای ۱۷۷۲ و ۱۷۷۴ بدون اینکه از پیشرفت همدیگه باخبر باشن، اکسیژن رو از هوا جداسازی کردن؛ ولی جالب اینجاست که اونا نقطهی شروع مشترکی داشتن؛ چون تا وقتی که ماهیت گازی هوا برای اولینبار درک نشده بود، اونا اصلا نمیتونستن به کشف اکسیژن توی هوا فکر کنن. خب میبینی که این اتفاق چندگانه یه چیز اجتنابناپذیر بود؛ یعنی درست بعد از کشف ماهیت گازی هوا بود که دانشمندا به این فکر افتادن که ببینن این گاز از چه اجزایی تشکیل شده و نهایتا به کشف اکسیژن برسن.