خلاصه کتاب پشت پرده ریاکاری

آیا احتمالِ گیرافتادن روی احتمال تقلب‌کردنِ آدما تاثیری می‌ذاره؟ آیا ادیان، صداقت رو در افراد افزایش میدن؟ آیا همکاری با بقیه باعث میشه تا آدم راست‌گوتری باشیم؟

این‌ها سوالاتی هستن که خلاصه کتاب پشت پرده ریاکاری سراغشون رفته و ازطریق مجموعه‌ای از آزمایشات جذاب، سعی کرده تا جواب درخوری رو براشون پیدا کنه.

اکثر ما خودمون رو آدم صاف‌و‌صادق می‌دونیم؛ اما حقیقت اینه که ما آب ندیدیم؛ وگرنه شناگر ماهری هستیم. از واشنگتن تا وال‌استریت، از مدرسه تا اداره و هرجای دیگه‌ای که نگاه کنی، رفتارهای غیرصادقانه به‌وفور وجود داره.

دن آریلی در خلاصه کتاب پشت پرده ریاکاری که پیش‌تر خلاصه کتاب نابخردی های پیش بینی پذیر رو در چکیدا منتشر کرده بودیم، توی این کتاب درباره‌ی پشت پرده‌ی ریاکاری صحبت می‌کنه؛ اینکه چه چیزی ما رو به دروغ‌گویی وادار می‌کنه، چه عواملی باعث میشن تا ما دست به تقلب بزنیم و تحت چه شرایطی حاضریم از بقیه دزدی کنیم.

تصور رایج اینه که ما عملِ تقلب‌کردنِ رو به‌صورت آگاهانه انجام می‌دیم؛ اما خلاصه کتاب پشت پرده ریاکاری نشون میده که درست مثل خیلی‌از تصمیماتی که در زندگی می‌گیریم، پشتِ عملِ تقلب‌کردن هیچ آگاهی‌ای وجود نداره و افراد کاملا ناآگاهانه به‌سمتش کشیده میشن. 

در قسمتی از این کتاب جمله‌ی جالبی وجود داره که شدیدا قابل‌تامل هست. نویسنده میگه: «برای رفع فساد توی یه جامعه، دنبال یک یا دو یا ده فاسدِ کله‌گنده نگردین؛ بلکه دنبال هزاران و میلیون‌ها فاسد کوچیک باشین که هرکدوم در قلمروی خودشون از اصول و قوانین و اخلاق تخطی می‌کنن.»

در قسمتی از متن کتاب پشت پرده ریاکاری می‌خونیم:

پیتر، یکی از شاگردان دن اریلی، یه‌بار از سر کنجکاوی درب خونه‌ش رو روی خودش قفل می‌کنه و با کلیدساز تماس می‌گیره.

پیتر به کلیدساز میگه که کلیدش رو گم کرده و نیاز به کمک داره.

کلیدساز خودش رو می‌رسونه و در کمتر از یک دقیقه، قفل درب رو باز می‌کنه.

حتماً می‌تونی احساس پیتر را تصور کنی. اون آدم دیگه حتی با درب قفل هم، احساس امنیت نمی‌کرد. قفلی که در عرض یک دقیقه باز میشه، دیگه چه ارزشی می‌تونه داشته باشه؟

بااین‌حال کلیدساز همون‌جا یکی‌از تجربیات حکیمانه‌ی خودش رو با پیتر به‌اشتراک می‌ذاره. کلیدسازه میگه:

«قفل را برای این روی درب قرار میدن که آدم‌های درستکار، به کار نادرست وسوسه نشن. یک‌درصد از مردم همیشه درستکار هستن و هیچ‌وقت سرقت نمی‌کنن. یک‌درصد از مردم هم، آدم‌های درستی نیستن و در هر شرایطی تلاش می‌کنن تا قفل در خونه‌ت رو باز کنن و وسایلت رو بدزدن.

اما ۹۸درصدِ باقی‌مونده، تا وقتی درستکار هستن که شرایط اطرافشون مناسب باشه و اون‌ها رو به سمت درستکاری سوق بده. این آدما اگه به اندازه‌ی کافی وسوسه بشن، ممکنه دست به کارهای نادرست بزنن.

قفل از تو در برابر آن ۹۸درصد که ممکنه تسلیم وسوسه بشن، حفاظت می‌کنه.»